Verstedelijking vermijden bij waterberging en bodemdaling

Ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie is een van de belangrijke doelen in de Monitor Nationale Omgevingsvisie (Monitor NOVI). Binnen deze indicator zijn water en bodem sturend voor de locatiekeuze van woningbouw. Ondanks bodemdaling en gevaar van overstromingen neemt het aandeel van nieuwbouwwoningen in die gebieden toe. In absolute en relatieve aantallen.

In het rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) lezen we: “Dat betekent volgens de NOVI dat bij ontwikkeling van nieuwe verstedelijkingslocaties gebieden vermeden moeten worden die belangrijk zijn voor de waterberging en waterhuishouding of te maken hebben met bodemdaling, zoals diepe polders of de slappe grond in de veenweidegebieden. Als vermijding niet mogelijk is, moet het effect van de bebouwing op de waterhuishouding of waterdaling worden gemitigeerd. Dit doel is nog een forse uitdaging gezien de ontwikkeling van de afgelopen jaren. Het aantal woningen nam er toe van circa 526.000 in 2000 naar 663.000 in 2021 en 684.000 in 2023. Het aandeel woningen in deze gebieden ten opzichte van Nederland als geheel nam ook toe; van 7,9 procent in 2000 naar 8,3 procent in 2021 en 9,2 procent in 2023. Sinds 2000 versnelt dit proces.”

Positieve ontwikkelingen

Het PBL ziet op het vlak van verstedelijking, economie en mobiliteit verder wel positieve ontwikkelingen. Zo vindt de laatste tien jaar rond de 60 procent van de woningbouw plaats binnen bestaand bebouwd gebied. Maar daarbij is de conclusie ook dat “de indicatoren op het gebied van duurzaamheid – energietransitie en circulaire economie, natuur- en waterkwaliteit, en milieukwaliteit - weinig vooruitgang tonen.”

Bovendien kunnen ruimtelijke ontwikkelingen als woningbouw, de aanleg van bedrijventerreinen en wegenbouw beperkingen opgelegd krijgen als gevolg van de onvoldoende waterkwaliteit. Uit het PBL-rapport: “De natuurwaterkwaliteit is vrij laag, maar in de periode sinds de invoering van de Kaderrichtlijn Water wel licht verbeterd. Dat neemt niet weg dat Nederland risico’s loopt als het in 2027 nog steeds niet aan de Europees afgesproken eisen voldoet.”

Langetermijndoelen

Het PBL ziet de Nationale Omgevingsvisie als een belangrijk instrument om beleid tot stand te brengen dat langetermijndoelen dichterbij brengt, en zo te werken aan de duurzame ontwikkeling die het centrale doel is van de Omgevingswet. “Door een langetermijnperspectief te hanteren, kan Nederland werken aan een toekomstbestendige en veerkrachtige fysieke leefomgeving die voorbereid is op de uitdagingen van de 21e eeuw”, aldus Marko Hekkert, directeur PBL. “Werken aan de langetermijndoelen van de NOVI draagt bij aan de continuïteit en stabiliteit van beleidsvoering en het versterkt ook het vertrouwen in het overheidsbeleid van burgers, bedrijven en andere belanghebbenden.”

Lees hier de complete Monitor Nationale Omgevingsvisie van het Planbureau voor de Leefomgeving of bekijk voor een korte samenvatting deze video:

Bron: PBL
Beeld: Shutterstock