SUMP: rompslomp of verrijking van Nederlandse mobiliteitsvisies?

Een SUMP – Sustainable Urban Mobility Plan – is vrijwel zeker verplicht vanaf 2027 voor grote gemeentes die gelegen zijn aan het Europese transportnetwerk TEN-T . In Nederland gaat het om 26 steden, die hieronder zijn weergegeven. Voor andere gemeentes geldt de verplichting niet, maar kan een SUMP ook waardevol zijn.   

Wat is een SUMP en hoe verschilt het van een Nederlandse mobiliteitsvisie? 

Het doel van een SUMP is vergelijkbaar met veel Nederlandse mobiliteitsvisies, namelijk dat iedereen – ook mensen met een (fysieke) beperking – zich kan verplaatsen op een comfortabele, veilige en emissiearme manier. Toch focust een SUMP zich meer op de volgende punten:

1. Monitoring & evaluatie: of, en in welke mate, doelen uit de SUMP behaald worden, dient jaarlijks te worden gemonitord op basis van vooraf opgestelde indicatoren. 
2. Logistiek: SUMP is onlosmakelijk verbonden met het Europese transportnetwerk TEN-T. Naast de verplaatsing van personen zijn ook duurzame stadslogistiek en goederenvervoer van belang in een SUMP.
3. Participatieve aanpak: burgers, belangengroepen en overheden dienen actief te worden betrokken gedurende het gehele ontwikkelproces van een SUMP: van het opstellen van doelen tot aan het evalueren van ingevoerde maatregelen. Het bereiken van een brede doelgroep is essentieel. 

Monitoring & evaluatie

Nederlandse mobiliteitsvisies zijn vaak al integraal, participatief en multimodaal georiënteerd. De vraag is of de extra elementen van een SUMP van toegevoegde waarde zijn op de Nederlandse mobiliteitsvisies. Aandacht voor monitoring & evaluatie zien we bij Goudappel in steeds meer uitvragen terugkomen. Doelen opstellen is één, maar overheden willen ook weten in welke mate deze doelen behaald worden. Dat is een goede ontwikkeling, omdat mobiliteitsvisies op die manier daadwerkelijk tot verbeteringen leiden. 

Binnen een SUMP vormen SUMI’s, (Sustainable Urban Mobility Indicators) een vergelijkbare basisset aan indicatoren waarmee gemeenten, provincies en overheden werken en die voorkomen dat zij het wiel opnieuw gaan uitvinden. Daarnaast maken ze resultaten vergelijkbaar. De tweede versie van de SUMI’s is momenteel in ontwikkeling en zal een verbeterslag maken in de praktische uitvoerbaarheid van de indicatoren.  

Logistiek 

Daar waar huidige mobiliteitsvisies vaak geneigd zijn om meer gericht te zijn op personenmobiliteit, leidt SUMP tot expliciete focus op logistiek. Een SUMP dient specifiek de rol van mobiliteitshubs te benoemen. Een belangrijke aanvulling in onze optiek. Want meer aandacht voor logistiek draagt bij aan duurzame mobiliteit van personen én goederen. 

Participatie 

Bij Nederlandse mobiliteitsvisies worden vaak veel stakeholders betrokken. Hier ligt een sterke basis die zondermeer in een SUMP past. Wel is het een aandachtspunt om ook de verschillende groepen in de samenleving te bereiken en te betrekken, zodat het plan recht doet aan de diverse samenleving. Daarnaast is het van belang om stakeholders ook te betrekken in de verschillende fases van een SUMP, bijvoorbeeld tijdens monitoring & evaluatie om te weten of de uitvoering van de SUMP ook daadwerkelijk positieve impact heeft. 

Extra rompslomp of een verrijking? 

De drie punten waarop een SUMP zich meer focust dan een Nederlandse mobiliteitsvisie  zien we de laatste tijd steeds belangrijker worden. De focus die SUMP heeft op deze onderdelen is derhalve actueel en lijkt een verrijking te worden voor de Nederlandse aanpak. Het helpt om een mobiliteitsvisie nog beter te formuleren richting duurzame, veilige en toegankelijke mobiliteit. Voor gemeentes buiten de 26 genoemde steden waarvoor geen SUMP-verplichting geldt, is een SUMP minder noodzakelijk maar kan desalniettemin waardevol zijn als ondersteuning in het vormgeven van duurzame mobiliteit en het biedt de mogelijkheid te vergelijken met andere gemeentes. 

Over de auteur 

Floris Frederix is adviseur mobiliteit & ruimte bij Goudappel