Tijdens het CVS-congres dat plaatsvindt op 21 en 22 november te Utrecht presenteren Rijkswaterstaat en Decisio gezamenlijk de uitkomsten van het onderzoek naar gedragseffecten van duurzame mobiliteit.
De gedragseffecten van duurzame mobiliteit
Streven naar een duurzaam mobiliteitssysteem vereist een afweging van maatschappelijke kosten en baten waarbij niet alleen infrastructurele maatregelen op een volwaardige wijze worden meegenomen. Ook maatregelen die bijdragen aan een structurele verandering van (individueel) reisgedrag dienen een plek in de afweging te hebben. Een duurzaam mobiliteitssysteem balanceert tussen bereikbaarheid, economie, gezondheid, leefomgeving, milieu en klimaat, zowel in het hier en nu, maar ook met het oog op toekomstige generaties. Hiervoor is beleid nodig dat verder gaat dan het verhelpen van verkeersknelpunten en het optimaliseren van de doorstroming, en juist aandacht heeft voor een bredere samenhang van opgaven.
Werkwijze ontwikkeld
In opdracht van Rijkswaterstaat en het ministerie van IenW voerde Decisio een onderzoek uit dat tot doel had om de werkingsmechanismen van duurzame mobiliteitsmaatregelen beter te begrijpen. Hierbij was er specifiek aandacht voor het identificeren van bepalende (contextuele) factoren in de effectiviteit van maatregelen. Dit draagt bij aan het maken van betere ex-ante inschattingen van de werking van maatregelen op het reisgedrag van verschillende doelgroepen. Op basis van deze inzichten is een werkwijzer ontwikkeld die handvatten biedt voor het samenstellen van geschikte en effectieve maatregelpakketten voor uiteenlopende mobiliteitsopgaven. Een ambitieuze doelstelling, waarbij we vooraf al vermoedden dat het eindresultaat waarschijnlijk niet alle informatie zou bevatten om de bepalende factoren in de effectiviteit van maatregelen in kaart te brengen. En daarmee in elke situatie een optimaal maatregelpakket te kunnen identificeren. Daarom zijn in het onderzoek ook kennislacunes benoemd, zodat toekomstige onderzoeken deze kunnen oppakken en de werkwijzer verder kunnen aanvullen.
Inrichting van een maatregel
Decisio heeft de werkwijzer en bijbehorende tool ontwikkeld, die handvatten bieden voor beleidsmakers in de zoektocht naar: ‘welke (gedrags)maatregelen werken in welke situatie?’ Er is hierbij specifiek aandacht besteed aan de inrichting van de maatregel. De inrichting van een maatregel wordt bepaald door de doelgroep waar op gericht wordt, de neveneffecten op andere doelgroepen en in welke context de maatregel(en) ingevoerd moet(en) worden. Hiermee is een basis gelegd voor een denkwijze over hoe maatregelpakketten in te richten, gericht op gedragsveranderingen die leiden tot structurele aanpassingen in (individueel) reisgedrag.
Invloed contextuele factoren
Ondanks het uitgebreide (literatuur)onderzoek en de ontwikkeling van o.a. de werkwijzer, heeft dit traject ons ook inzicht geboden in wat we nog niet weten. Zo is gebleken uit de literatuur dat in ex-post evaluaties de invloed van contextuele factoren vaak ontbreekt bij het zoeken naar de juiste gedragsmaatregelen, terwijl die factoren bepalend kunnen zijn voor de effectiviteit van de maatregel. Ook info over precieze inrichting ontbreekt regelmatig. Tevens beperkt de werkwijzer zich tot een selectie van mobiliteitsmaatregelen, gericht op structurele verandering van gedrag. Hierbij zijn verschillende aannames gedaan omdat een wetenschappelijke onderbouwing niet altijd aanwezig was. En ook weten we niet bij alle maatregelen wat de exacte invulling moet zijn om de grootste effectiviteit te bereiken.
Startpunt
De werkwijzer moet daarom gezien worden als een startpunt en manier om de beleidsmedewerker aan het denken te zetten over passende maatregelpakketten die zijn afgestemd op specifieke contexten en doelgroepen. Door toepassing in de praktijk en verdere ontwikkeling van casuïstiek kan de werkwijzer worden verrijkt en verfijnd. Zo is bijvoorbeeld verder onderzoek nodig om de effecten van gedragsmaatregelen beter te kwantificeren en te monetariseren zodat deze uiteindelijk meegenomen kunnen worden bij afwegingen voor beleid, in bijvoorbeeld een MKBA.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Natuurlijk!Deelmobiliteit presenteert modelbepalingen voor reguleren deelvervoer in lokale wetgeving
13 mrt om 10:57 uurSamenwerkingsprogramma Natuurlijk!Deelmobiliteit heeft modelbepalingen gespresenteerd die kunnen helpen bij het…
Mobiliteit in de toekomst: sciencefiction of realiteit?
5 mrt om 12:19 uurIn 1964 introduceerde de televisieserie Star Trek de ‘communicator’, een draagbaar apparaatje waarmee mensen…
Subsidie nieuwe elektrische auto's toch niet verlaagd
10 okt 2023De subsidie voor particulieren om een nieuwe elektrische auto te kopen of leasen blijft 2950 euro. Eerder was…
Deelvervoer: Een innovatief alternatief voor traditioneel ov
28 sep 2023Het Nederlandse openbaar vervoer heeft de laatste jaren moeite om te overleven, met financiële beperkingen en…
Missen we de bus?
27 jul 2023Voor wie uit de trein of de bus stapt op Amsterdam Centraal, zal het uitzicht over het IJ de aandacht trekken,…
Autonoom vervoer krijgt vorm in Rotterdam
14 jun 2023Aan de oevers van de Maas, op een industrieterrein precies tussen Rotterdam en Schiedam, trekt een oudere…
Whitepaper over effectief beleid voor deelmobiliteit
24 feb 2023Hoe zorg je voor effectief beleid voor deelmobiliteit? Een vraag waar veel gemeenten mee worstelen. De kansen…
RAI slaat laadpaalalarm. Is er reden voor paniek?
17 jan 2023De RAI Vereniging slaat een laadpaalalarm. Er zijn te weinig publieke snellaadpunten voor vrachtwagens en het…