Netcongestie als obstakel voor gebiedsontwikkeling

De elektrificering van ons wagenpark, gasloze wijken en talloze nieuwe bedrijven zorgen voor een duurzame toekomst en dat het steeds drukker wordt op ons energienet. Zo druk zelfs, dat in sommige gebieden geen nieuwe of grotere aansluitingen meer worden afgegeven voor grootverbruikers van elektriciteit. Gebiedsontwikkeling stagneert hierdoor, ziet ook Michel van Leeuwen van Stevin Technology Consultants. Hij houdt zich bij Stevin bezig met netcongestie en vooral wat eraan te doen is. “Energie wordt vaak als gegeven beschouwd en dit is aan het veranderen”, legt Van Leeuwen uit. “Hoewel nieuwe woningen hier nog geen last van hebben, geldt dat wel voor nieuwe scholen, supermarkten, elektrische laadpleinen of een nieuw ziekenhuis. Er is gewoonweg onvoldoende elektrische transportcapaciteit. Dat komt doordat netbeheerders op dit moment de snelheid van de energietransitie niet kunnen bijhouden. Bijvoorbeeld het aantal zonnepanelen is de afgelopen jaren enorm toegenomen en dat heeft de gascrisis als gevolg van de oorlog in Oekraïne nog eens aangejaagd. Geweldig voor het milieu, maar tegelijkertijd moet al deze energie getransporteerd worden. Netbeheerders werken keihard door het bouwen en het leggen van extra kabels, maar dit kost tijd.”  

Lokale samenwerking als oplossing 

“Op dit moment kan een partij jaren moeten wachten op een nieuwe of verzwaarde aansluiting”, stelt Van Leeuwen. Betekent dat dat er helemaal nergens meer nieuwe bedrijven en organisaties kunnen starten? Niet helemaal. “Capaciteitsuitbreiding is de langetermijnoplossing, op de korte termijn kan door lokale samenwerking bestaande capaciteit beter benut worden. Dit biedt kansen voor ondernemers om toch door afspraken een transportcapaciteit te bemachtigen. Door de vraag en aanbod van energie beter op elkaar af te stemmen kunnen meer partijen gebruik maken van de al bestaande transportcapaciteit. Bijvoorbeeld de aansluitcapaciteit van een busremise die veelal ’s nachts de bussen oplaadt, zou overdag gebruikt kunnen worden door een kantoorpand dat dan juist de piek in energieverbruik heeft.” 

Spitsmijden 

Spitsmijden dus. Maar hoe makkelijk het is om te bedenken dat je beter na tien uur in de auto kunt stappen om de file te ontlopen, zo lastig is het om te bedenken hoe je dat met stroom doet. “Flexibiliteit is nieuw en we merken dat partijen hulp nodig hebben om hiermee hun voordeel te doen. Daarom hebben we vanuit Stevin hiervoor de energiehubpropositie ontwikkeld om partijen hierin te ondersteunen”, aldus Van Leeuwen. “Energie is een schaars goed en we moeten bij het ontwikkelen van een gebied hier zo effectief mogelijk mee omgaan. Een energiehub is een slim ingericht netwerk van bestaande en nieuwe elektriciteitsinfrastructuur dat elektrische vervoersmodaliteiten en omgevingspartijen voorziet van elektriciteit tegen zo laag mogelijk maatschappelijke kosten. Om nieuwe gebiedsontwikkeling toch mogelijk te maken, zullen de betrokken partijen ook op energieverbruik met een gedegen plan moeten komen. In de praktijk is dat echter complex en dan haken bedrijven af. Je hebt iemand nodig die als tussenpersoon fungeert.” 

Mix van energieverbruikers 

Van Leeuwen zou adviseren bij het plannen van gebiedsontwikkeling al te zorgen voor een mix van bedrijven en organisaties en te kijken naar de kenmerken van een gebied. “Daarin kun je keuzes maken. Een waterstofeconomie moet je bijvoorbeeld niet in Drenthe willen opzetten, maar juist dicht bij de windparken op zee. In binnenstedelijk gebied wil je bijvoorbeeld niet alleen maar kantoren, maar juist een mix van energieverbruikers met diverse verbruiksprofielen. Je wil dat het aanbod en de afname van energie continu zo goed mogelijk op elkaar is afgestemd.” Wat Van Leeuwen en zijn collega’s helpt is dat netgongestie steeds vaker in het nieuws is. “De urgentie wordt steeds duidelijker en de bereidheid vanuit individuele partijen om bij te dragen aan het maatschappelijk belang wordt groter. Alleen met een integrale benadering die ook rekening houdt met de schaarste van energie, kan een gebied verder ontwikkeld worden.”  

Biind Magazine over integrale gebiedsontwikkeling

Bovenstaand artikel verscheen in het digitale Biind Magazine over integrale gebiedsontwikkeling. Je leest dit magazine gratis in onze bibliotheek. Alle Biind Magazines automatisch ontvangen? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.