Deelvervoer: Een innovatief alternatief voor traditioneel ov

Historisch gezien bestond het ov-netwerk uit duidelijk gedefinieerde lijnen die reizigers zowel binnen steden als tussen steden vervoerden. Treinen vormden de ruggengraat van nationale en regionale vervoer, terwijl bussen als takken vanuit centrale knooppunten zoals treinstations uitwaaierden naar de buitenwijken en het platteland. In steden als Amsterdam en Rotterdam werden ook metrolijnen ingezet, die hogere capaciteit en snelheid boden.

De voordelen van diversificatie

In steden als Utrecht en Den Haag is tramvervoer een aanvullende optie. Trams hebben een vaste bovengrondse route, die relatief eenvoudig uitgebreid kan worden. Hoewel trams minder passagiers kunnen vervoeren dan metro's, bieden ze meer capaciteit dan bussen. Elke vorm van openbaar vervoer heeft zijn eigen voor- en nadelen.

De veranderende wereld

In de huidige wereld rijst de vraag of het traditionele, starre ov-systeem met vaste dienstregelingen nog relevant is. Vaak zijn ov-diensten gebaseerd op een vast schema, wat betekent dat reizigers moeten wachten als ze hun aansluiting missen. Vooral in gebieden met minder passagiers is de frequentie laag, wat de verleiding om de eigen auto te gebruiken vergroot.

Daarnaast heeft de ov-sector ernstige klappen gekregen door de coronacrisis, met een daling van 10 tot 15 procent sinds 2019. Het vooruitzicht voor 2024 en 2025 is evenmin rooskleurig, met opnieuw een verwachte daling van 15 procent. Dit betekent een totale afname van 25 procent in dienstregelingsuren, zoals benadrukt in een brandbrief van DOVA-directeur Jan van Selm.

Opkomst van deelvervoer

Maar zijn er alternatieven? De opkomst van digitalisering en elektrificatie heeft geleid tot de creatie van nieuwe, duurzame vervoersdiensten die twee decennia geleden ondenkbaar waren. Elektrische deelfietsen en deelscooters, te ontgrendelen via een app, bieden reizigers nu de mogelijkheid om op afroep te reizen.

Vooral binnen stedelijke gebieden kunnen deze diensten aanzienlijke voordelen bieden. Een pilotproject in Rotterdam onder studenten toonde aan dat de reistijd met maar liefst 13,5 procent verminderde. Naarmate meer aanbieders opduiken en de schaalvergroting toeneemt, lijkt deelvervoer een veelbelovende toekomst in steden te hebben. Steeds meer gemeenten verlenen vergunningen aan verschillende aanbieders, onder strikte regels vergelijkbaar met die voor ov-bedrijven.

Deelvervoer landelijk gebied

Buiten stedelijke gebieden kunnen deelauto's een uitstekend alternatief zijn voor verdwijnende buslijnen en bushaltes. Hier is meer openbare ruimte beschikbaar en zijn de afstanden groter. Hoewel het commercieel minder aantrekkelijk is voor aanbieders om in dunbevolkte gebieden te investeren, kunnen overheden subsidies verstrekken en de ontwikkeling sturen.

Het aanbieden van deelvervoer op ov-knooppunten en treinstations stelt reizigers in staat om naadloos van halte naar bestemming te reizen, een groot voordeel ten opzichte van het traditionele ov-systeem dat slechts halte naar halte vervoert.

Capaciteitskwesties

Blijft de vraag hoe deelvervoer de vrijgekomen capaciteit van een afgeslankt ov-netwerk kan benutten. Metro's, trams en bussen kunnen aanzienlijk meer passagiers vervoeren dan deelvervoer. Daarom is het idee dat deelvervoer het traditionele ov volledig kan vervangen, onrealistisch.

Mijn standpunt is dat deelvervoer geen vervanging is, maar een aanvulling op het ov. Beide kunnen samenwerken om een geïntegreerd netwerk van openbare mobiliteit te creëren. Planners van zowel vervoersmaatschappijen als gemeenten moeten nauw samenwerken om dit te realiseren. PTV Group biedt ondersteuning met tools zoals PTV Lines voor snelle aanpassingen van ov-voorzieningen en PTV Model2Go voor gestandaardiseerde transportmodellen.

Meer weten?

Wij helpen u graag verder. Neem hiervoor contact op Robin Huizenga, via robin.huizenga@ptvgroup.com.