Ervaar dementie met VR-bril

Nooit eerder waren er zo veel mensen met dementie als nu. En de groep mensen die lijdt aan een hersenaandoening die onder deze noemer valt neemt alleen maar toe. Om ervoor te zorgen dat dementerenden zo lang mogelijk zelfstandig kunnen functioneren in de maatschappij, zijn aanpassingen in de openbare ruimte nodig. Maar hoe doe je het goed, als je niet weet hoe het is om dementie te hebben? Virtual reality biedt uitkomst.

Met de ratificatie van het VN-verdrag zijn gemeenten verplicht om een zo toegankelijk mogelijke openbare ruimte te creëren. In eerste instantie denk je dan aan maatregelen voor mensen met een fysieke beperking. Steeds meer gemeenten zoeken echter ook naar manieren om de openbare ruimte beter leefbaar te maken voor mensen met een mentale aandoening, bijvoorbeeld dementie. Ongeveer 70 procent van de mensen met dementie woont immers nog thuis.

Het is echter lastig om te bepalen wat er nodig is als je niet weet hoe het voelt om dementie te hebben. Het is veel eenvoudiger om als gezond persoon in een rolstoel te gaan zitten en te ervaren met welke uitdagingen je te maken hebt. Door een blinddoek voor te doen is het prima voor te stellen hoe het is om een visuele beperking te hebben. Voor dementie ligt dat logischerwijs anders.

Studenten industrieel ontwerp die werd gevraagd een aantal gebruiksvoorwerpen te maken die geschikt zijn voor dementerenden sloegen dan ook de plank mis. Omdat ze zich niet konden verplaatsen in de doelgroep. Dit leidde tot de ontwikkeling van de Dementiebril door Into D’mentia. Met deze bril ervaar je hoe het is om dementie te hebben.

“We zijn in 2010 begonnen met het ontwikkelen van een dementiesimulator”, vertelt Jan Rietsema van Into D’mentia. “Een cabine waarin je de vervreemding en de ontreddering van iemand met dementie ervaart. Er komen allerlei emoties naar boven, je krijgt een idee van wat die verschijnselen met je doen. De cabine is een heel sterk leerinstrument, het zet aan tot gedragsverandering. We zetten de cabine met name in voor zorgprofessionals en mantelzorgers, maar we merken dat steeds meer gemeenten ook met dit onderwerp bezig zijn.”

De cabine is een mooi leerinstrument, maar er kan slechts een persoon per keer gebruik van maken. Bovendien is de simulator niet erg mobiel. Daarom heeft Into D’mentia de cabine vertaald naar een VR-platform. Die bestaat uit een VR-bril waarmee je een simulatiefilm ziet die je in de huid laat kruipen van iemand met dementie. De bijbehorende online cursus biedt informatie en oefeningen, waardoor de film extra verdieping krijgt. Rietsema: “Het voordeel van de VR-bril is dat het makkelijker schaalbaar is dan de cabine. Het instrument wordt nu sneller opgepikt door gemeenten. Zo doen we in Breda een campagne om de stad dementievriendelijk te maken.”

Hoewel de VR-bril meestal wordt ingezet voor bewustwording bij zorgprofessionals en mantelzorgers, denkt Rietsema dat het instrument ook prima gebruikt kan worden bij het dementievriendelijk inrichten van de openbare ruimte. “Je ziet weliswaar niet hoe de fysieke ruimte eruitziet als je dementie hebt. Wel ervaar je hoe je sociale omgeving reageert. Op deze manier krijg je een beter inlevingsvermogen dat je kunt gebruiken voor het inrichten van de openbare ruimte.”