Ambassadeur André van der Zande houdt wind in de rug van Agenda Natuurinclusief

“Als ambassadeur van de Agenda Natuurinclusief ben ik aanjager, verbinder en initiator van het landelijk overleg”, vat Van der Zande samen. “Tegelijkertijd is het nog een zoekende rol.” Niet zo gek, als je bedenkt dat Van der Zande pas sinds oktober 2022 met zijn klus is begonnen.  

CV en motivatie 

Van der Zande, zoon van een aannemer, werkte lange tijd in de ‘groene sfeer’. Hij was onder meer de laatste secretaris-generaal bij het ministerie van LNV, voor de fusie met het ministerie van Economische Zaken. Bij het RIVM werkte hij lange tijd als directeur generaal op het gebied van bodem, water, lucht en publieke gezondheid. Van der Zande denkt dat het verzoek om ambassadeur te worden met name voortkwam uit zijn lidmaatschap van de Raad voor de Leefomgeving en infrastructuur, waar hij betrokken was bij de totstandkoming van het advies ‘Nederland Natuurinclusief’. “De combinatie van mijn cv en mijn motivatie maakte dat men mij geschikt achtte voor deze rol. Bovendien ben ik een ambassadeur zonder land, ik ben onafhankelijk en heb om mij heen een community van zeer gemotiveerde mensen.” 

Een van zijn eerste wapenfeiten is de oprichting van het Natuurinclusief Nationaal Overleg (NiNO), een platform met een grote diversiteit aan partijen. Het NiNO moet de stem van de samenleving worden, het natuurinclusief geweten van Nederland. “In januari hebben we een eerste consultatieronde gehad over hoe we dit platform vorm gaan geven. Binnenkort hebben we een eerste bijeenkomst in Utrecht. Het NiNO bestaat onder andere uit vertegenwoordigers van verschillende bestuurslagen en jongeren. “Ik denk dat we een prachtig tableau de la troupe hebben verzameld”, klinkt het enthousiast.  

Verbindende factor 

In het NiNO zitten ook de negen domeinleiders van de Agenda Natuurinclusief. Negen bestuurders, koplopers in natuurinclusief denken in hun eigen werkveld, gaan aan de slag met de landelijke Agenda Natuurinclusief. De domeinleiders zijn werkzaam in de bouw, energie, financiële sector, gezondheid, infrastructuur, landbouw, onderwijs en bewustwording, vrijetijdseconomie en water. Aan Van der Zande de taak om de verbindende factor te zijn tussen de negen domeinleiders. “Er zitten grote verschillen tussen waar elke sector staat”, vindt Van der Zande. “Sommige sectoren doen van oudsher al veel met natuurinclusief zoals de watersector, terwijl bijvoorbeeld de sector energie nog aan het begin staat. De sector bouw zit daar een beetje tussenin. Het is goed om te zien dat hier steeds meer een intrinsieke motivatie ontstaat om natuurinclusief te bouwen. Bewoners willen een groene omgeving, de bouwwereld snapt dus dat ze groener moet bouwen.” 

Van der Zande is ervan overtuigd dat de negen domeinen veel voor elkaar kunnen betekenen. Bij een van de bijeenkomsten bleek bijvoorbeeld dat Lidwin van Velden, domeinleider van de financiële sector, heel populair was. “Niet gek, de bankenwereld bepaalt deels wat er wel en niet kan.” Ook bij andere sectoren laat Van der Zande zich horen. “Bij een bijeenkomst in Kamerik van de Green Deal natuurinclusief Groen Landbouwonderwijs, heb ik de deelnemers laten weten dat ze de term ‘groen onderwijs’ opnieuw moeten verdienen, die opleidingen zijn nu nog vooral grijs. Binnen de landbouw zie ik kansen voor veel kleine bouwprojectjes in rurale provincies. Veel kleine maken ook massa. Ik zie kortom veel kansen net als veel andere mensen, maar helaas loopt het nu nog vaak vast. Dus moeten we elkaar steunen, deuren openen. Dat betekent onder meer dat ik langsga bij Minister Hugo de Jonge, die ik goed ken uit mijn periode bij het RIVM.” 

True pricing 

Of de transitie naar een natuurinclusieve samenleving meer geld vraagt betwijfelt Van der Zande. “Een tijdelijke stimuleringsregeling zie ik wel gebeuren, maar het zit vooral in het aanpassen van gedrag én van wet- en regelgeving. De kosten gaan terugkomen in de prijs van woningen. Logisch in een tijd waarin true pricing in de lift zit.” 

Aan het eind van 2023 levert Van der Zande cq het NiNO, de Agenda 2.0 op, met daarin een investeringsagenda. Een spannend traject. “Gelukkig is er veel draagvlak. We moeten nu de stap zetten dat het peloton aansluit bij de koplopers en dat die koplopers tegelijkertijd de wind in de rug houden. Dat kost tijd en dat is soms lastig voor een ongeduldige Rotterdammer als ik. Bovendien hebben we ook haast, want het gaat echt niet goed met de natuur.” Een borgstellingsfonds zou wat Van der Zande betreft voor alle sectoren een goed systeem zijn om op te nemen in de investeringsagenda. “In de energiewereld zijn zonnepanelen nu heel populair, terwijl wij zouden willen dat dit gecombineerd wordt met een kruidendak. De vraag is hoe je mensen zo ver krijgt om daarvoor te kiezen. Zo’n fonds kan daarbij helpen.” 

In principe is de aanstelling van Van der Zande tot eind 2023, met de Agenda 2.0 als duidelijke stip op de horizon. “Dan is het óf stoppen en de boel overdragen, óf een verlenging van mijn ambassadeurschap. Ik houd me momenteel echter vooral bezig met de Agenda 2.0 en dat alle NiNO leden daarmee gaan instemmen. Daarna is het zaak om de Agenda te laten landen in de ministerraad, de colleges van GS en B&W en in de boardrooms van bedrijven en instellingen.”