Ultieme vrijheid door basisinkomen uit de natuur

De ambitie van Aazami vormt ook de basis voor een inspirerend gesprek over ontstedelijking, de Renaissance en de efficiëntie van de fiets. “We zijn geconditioneerd om welvaart uit te drukken in geld, terwijl al onze welvaart voortkomt uit energiestromen. Energie is dus een basisbehoefte.”  

Arash Aazami, net terug van het sporten, hapt tijdens het interview snel even een broodje weg. “Roggebrood met kaas, heerlijk! Ik moet na het sporten altijd even eten, anders krijg ik een dip.” Het is eigenlijk de essentie van zijn boodschap: energie is een basisbehoefte, je hebt het nodig om te kunnen functioneren. “Energie is universeel, een mensenrecht.”

Energie is overvloedig, betoogt Aazami, maar omdat we momenteel hoofdzakelijk schaarse en fossiele bronnen gebruiken, zorgt dat voor conflicten. “Sterker nog, conflict en fossiele energie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. We boren schaarse bronnen aan. Dat betekent automatisch dat iemand zich die bronnen kan toe-eigenen. En dus iets kan doen met de prijs en de beschikbaarheid. En eigenlijk is het zo dat elke keer als we onze tank van de auto volgooien, we dit conflict financieren.” 

Power to the People, maar dan letterlijk 

Aazami droomt dus van een wereld waarin energie voor iedereen toegankelijk is. “We zijn geconditioneerd om welvaart uit te drukken in geld. Maar geld is een menselijk construct, waar energie aan ten grondslag ligt. Zoals alles terug te voeren is op energie. Een bank zonder energie kan niet bestaan, maar zonder bank is er nog steeds energie.” Twee initiatieven waar Aazami momenteel aan werkt, moeten een bijdrage leveren aan zijn ultieme doel. “Ik ben bezig met de lancering van een bedrijf op het gebied van peer-to-peer energy. En ik werk aan een nationaal programma voor Internet of Energy. Met het Internet of Energy wens ik dat mensen vrije toegang krijgen tot een overvloed aan onuitputtelijke energiebronnen. We zijn dan niet meer afhankelijk van bedrijven en overheden die bepalen hoeveel wij krijgen, en tegen welke prijs. Iedereen mag met zijn energie bijdragen aan zijn eigen welvaart, aan de samenleving, en aan de vooruitgang van de mensheid. En omdat de bron overvloedig is hoeft die energie niet meer te kosten dan de spullen die je eenmalig nodig hebt om deze te ‘oogsten’. Dat is Power to the People, maar dan letterlijk.” 

“Met het Internet of Energy wens ik dat mensen vrije toegang krijgen tot een overvloed aan onuitputtelijke energiebronnen.” 

In de ogen van Aazami zou energie niet iets moeten zijn dat alleen door energiebedrijven wordt aangeboden en door ons, de gebruikers, wordt afgenomen. “We zijn bezig om het mogelijk te maken dat iedereen alle rollen kan vervullen, dus zowel die van gebruiker als die van handelaar en producent. Je kiest dan niet meer uit twintig of dertig energieleveranciers, maar je maakt onderdeel uit van een volautomatisch systeem. Stel, je hebt zonnepanelen op je dak. De zon bepaalt wanneer je energie krijgt, dat gebeurt ook als je niet thuis bent. Hoe mooi zou het dan zijn dat je buurman dan gebruik kan maken van die energie. Het wordt nog mooier als hij een elektrische auto heeft. ’s Avonds, als je thuis komt en de auto stilstaat, warm je met de energie uit die auto je maaltijd op.” 

Ontstedelijking 

Volgens Aazami beïnvloedt zijn toekomstbeeld ook de manier waarop we met elkaar omgaan. “We zullen hopelijk nog steeds parken hebben met bankjes en prullenbakken erin. Maar ik denk dat we niet meer zo hutjemutje op elkaar zullen leven. Ik geloof dat er een trend van ontstedelijking komt. Lange tijd hebben we de stad nodig gehad, omdat daar letterlijk de energie zat. Dat verandert fundamenteel.” Aazami erkent dat energie niet de enige basisbehoefte is. Elkaar ontmoeten, aanraken en in de ogen kijken is er ook zo een, dat hebben we dit jaar wel gemerkt. “Zeker hebben we door de coronacrisis geleerd dat we elkaar nodig hebben. Maar ik denk dat zo’n virus er juist heeft kunnen zijn doordat we zo dicht op elkaar wonen. Wat we ook hebben geleerd door het virus is hoe resilient we zijn. Mijn broer werkt op de Hogeschool van Amsterdam. Al jaren waren ze daar bezig om goed online onderwijs voor elkaar te krijgen. Door corona was het er in anderhalve dag. En ja, we missen elkaar fysiek. Maar we zijn ook veel meer via Teams en Zoom gaan werken en ik geloof dat het onze arbeidsproductiviteit heeft verhoogd. En daarnaast hebben we meer tijd gekregen voor familie, vrienden en sporten. Ook dat is rijkdom.” 

“Ik geloof dat er een trend van ontstedelijking komt. Lange tijd hebben we de stad nodig gehad, omdat daar letterlijk de energie zat. Dat verandert fundamenteel.” 

Basisinkomen uit de natuur 

Waar corona ons in veel gevallen tijd heeft gegeven voor familie en vrienden, zo zal alom beschikbare energie tot een Renaissance kunnen leiden, denkt Aazami. Volgens de wetenschap gebruikt de mens slechts 10 procent van zijn hersencapaciteit, het is alsof de andere 90 procent ook beschikbaar worden. “Misschien kan je het inderdaad wel zo zien, ja. De hele druk die we ervaren om die paar honderd piek per maand te verdienen voor het betalen van de rekeningen valt weg, het is als een soort basisinkomen uit de natuur. Dat kan ons een enorme vrijheid geven. Het ontsluit een enorm menselijk potentieel. De tijd die we ermee winnen kunnen we gebruiken om onszelf te ontwikkelen. Er zit geen grens aan de groei van ons intellectuele vermogen.” 

De sleutel tot de omslag die Aazami voor zich ziet, zit volgens hem in het onbewust zijn van je rol in het energienetwerk. “We moeten er niet over hoeven nadenken dat we leverancier of gebruiker zijn van energie. Het moet er gewoon zijn, net als zuurstof. Tot 150 jaar geleden waren we de helft van onze wakkere uren bezig met het vergaren van energie. Dat hebben we in grote delen van de wereld gereduceerd tot een druk op de knop. We zijn ons er niet eens meer bewust van. En dat heeft voor een enorme versnelling gezorgd. Je hoeft er ook geen verstand van te hebben. Toen het internet in 1989 geïntroduceerd werd, was dit het domein van een groepje pioniers. Nu hebben we allemaal internet, maar we zijn geen internetexperts. We willen hooguit op hoofdlijnen weten hoe het werkt.” 

Belangrijke rol voor de overheid 

Het dilemma van het streven naar een wereld waarin schone energie voor iedereen beschikbaar is, is dat je het zult moeten bereiken met behulp van de (fossiele) energie die we nu gebruiken. “Je moet het doen met wat je hebt”, bevestigt Aazami. “Het is dan ook logisch maar verdrietig tegelijk dat we streven naar het in stand houden van de status quo, terwijl we weten dat die suboptimaal is. Zeggen dat we moeten veranderen is niet moeilijk, maar het is moeilijk om te veranderen. De revolutie zal van onderaf moeten komen. Je kunt het dit systeem niet kwalijk nemen dat het zichzelf in stand probeert te houden. Ik zie voor de overheid een hele belangrijke rol, zij is beleidsbepalend en volgt de innovaties. Gelukkig komt de overheid steeds dichterbij de mens te staan.”  

Aazami vindt dat de overheid zich in het verleden veel heeft laten leiden door marktpartijen, het energieakkoord is daar wat hem betreft een voorbeeld van. “We zien nu al een iets andere beweging. Maar wat mij betreft zeggen we nu gewoon dat in helemaal geen fossiele energie meer wordt gebruikt, dat moet gewoon kunnen. Heel veel marktpartijen zullen de kont tegen de krib gooien. Maar als je voet bij stuk houdt, komt er een grote innovatiekracht vrij. Net als dat we door corona in anderhalve dag het online onderwijs weten te regelen.” 

“We zijn in disconnect.  Wilde je 100 jaar geleden vlees eten, dan moest je de bereidheid hebben daar een dier voor te doden. Nu pakken we in de supermarkt een plastic doosje met een rood lapje erin.” 

We moeten meer ‘fietsen’ ontwikkelen 

Als fanatiek fietser heeft Aazami ook op de fiets te maken met de elementen, met energiestromen. Hij denkt dat we veel kunnen leren van het oer-Hollandse vervoersmiddel. “Steve Jobs heeft in een interview ooit eens uitgelegd dat de mens een van de minst efficiënt bewegende wezens op aarde is, op die twee poten van ons. Op de fiets bewegen we ons juist op de meest efficiënte manier, zei hij. Ik heb dat eens doorgerekend. Met 1 kilowattuur aan brandstof komen we met de benzineauto 1,5 kilometer ver. Met een elektrische auto is dat 6 kilometer. Zou ik op de fiets stappen en 1 kilowattuur aan energie verbranden met mijn lijf, dan kom ik 180 kilometer ver. Het is onwaarschijnlijk hoe ver we kunnen komen met zo weinig energie. We zullen dus meer ‘fietsen’ moeten ontwikkelen, systemen die superefficiënt gebruik maken van energie. Dat doen we steeds meer gelukkig.” De hoeveelheid energie die we ergens voor nodig hebben is niet de enige factor waarop we onze keuzes baseren. In het geval van het vervoersmiddel spelen ook zaken als tijd en comfort een rol. Terwijl de grondstoffen die we nodig hebben om een benzineauto te laten rijden schaars zijn. En er zijn duizenden, zo niet miljoenen jaren voor nodig geweest om bijvoorbeeld olie te laten ontstaan. Hoe komt het dan toch dat we met liefde extra betalen voor een handgemaakte tafel of stoel ten opzichte van een IKEA-model, maar niet hetzelfde denken over fossiele brandstoffen? “We zijn in disconnect”, meent Aazami. “We hebben in de loop der jaren allemaal laagjes gecreëerd tussen onszelf en de natuur. Wilde je 100 jaar geleden vlees eten, dan moest je de bereidheid hebben daar een dier voor te doden. Nu pakken we in de supermarkt een plastic doosje met een rood lapje erin. We realiseren ons niet meer waar het vlees vandaan komt, zo is het ook met olie en gas. Daarin zien we niet het plantje wat aan de basis heeft gestaan en welke reis het heeft afgelegd. Als we dat wel zouden doen, zouden we een andere waarde toekennen aan een liter olie.”