Keypoint onderzoekt ov-optimalisatie Haarlemmermeer

Om de vraag te beantwoorden, zijn concessie-overstijgende reisgegevens nodig van trein, bus, tram en metro in de hele regio. Dergelijke gegevens kunnen sinds kort via Translink Systems worden verkregen, onder voorwaarden van de OV-autoriteiten en betrokken vervoerders. Een goed onderbouwd informatieverzoek is de sleutel tot succes. We nemen u graag mee in onze ervaringen.

Openbaar vervoer in de regio Haarlemmermeer

Wilfred Thon (beleidsmedewerker openbaar vervoer) van de gemeente Haarlemmermeer licht de onderzoeksvraag toe: “In het gebied tussen Nieuw-Vennep en Amsterdam vinden in komende jaren veel ruimtelijke ontwikkeling plaats. Zo is er een woningbouwopgave van circa 20.000 woningen, waarvan een groot deel in en om Hoofddorp, en een groei van de werkgelegenheid van circa 20.000 banen. Groei van het aantal inwoners en arbeidsplaatsen betekent ook groei van het aantal verkeersbewegingen in de regio.”

“Een goed functionerend ov-systeem is noodzakelijk om alle verkeersbewegingen goed te faciliteren. Het huidige systeem is zwaar belast en kent diverse knelpunten. Met het onderzoek dat Keypoint voor ons uitvoert, willen we inzicht verkrijgen in de daadwerkelijke reizigersstromen in de regio Haarlemmermeer. Daarmee willen we samen met relevante bevoegde partijen het netwerk verbeteren, rekening houdend met het toenemende aantal inwoners en arbeidsplaatsen. Dit zal de bereikbaarheid, veiligheid en economische vitaliteit van de regio verbeteren.”

Concessie-overstijgende reizigersgegevens

Translink Systems is in Nederland verantwoordelijk voor de afhandeling van OV-chiptransacties in het openbaar vervoer. Daarmee heeft Translink Systems een unieke en waardevolle database met gegevens over het gebruik van het openbaar vervoer systeem, inclusief de door reizigers gebruikte combinaties van vervoerders en vervoerwijzen (bus, tram, metro, trein).

Deze reisgegevens stelt Translink Systems onder voorwaarden beschikbaar voor onderzoeksdoeleinden. De gegevens moeten worden opgevraagd via het indienen van een informatieverzoek. De hierbij geldende procedure is opgenomen in het Kompas Informatiehuishouding.

Met de informatie en tips die hierin staan, kan een aanvrager vooraf goed inschatten of een informatieverzoek gehonoreerd zal worden. De Commissie Toetsing (vertegenwoordiging van vervoerders en overheden) toetst het informatieverzoek tegen de volgende criteria: 1) Doel van de informatiehuishouding, 2) Privacy, 3) Mededinging, 4) Bedrijfsvertrouwelijkheid en 5) Verkeerd gebruik.

Het door de gemeente Haarlemmermeer en Keypoint opgestelde informatieverzoek kwam in één keer door de toetsing. Op basis van dit positieve advies van de Commissie Toetsing hebben de individuele vervoerders vervolgens formeel hun toestemming verleend voor gebruik van de reisgegevens.

De gegevens worden zoveel mogelijk in de vorm van ‘standaardproducten’ van Translink Systems uitgeleverd, ten behoeve van een snel leveringsproces en eenduidige interpretatie van de gegevens. Maar maatwerk is ook altijd mogelijk. Translink Systems wil graag informatie uit de markt ontvangen over wat de standaardproducten moeten zijn.

Naast het verzoek van de gemeente Haarlemmermeer heeft Keypoint inmiddels ook een informatieverzoek ingediend namens de Provincie Noord Brabant voor informatie ter voorbereiding op de aanbesteding van de concessie West-Brabant. Een informatieverzoek voor de voorbereiding van de concessie Oost-Brabant volgt nog.

Van onderzoeksvraag naar succesvol informatieverzoek

Het vertalen van een onderzoeksvraag naar een concreet informatieverzoek is een zorgvuldig proces. Onze ervaring leert dat een zorgvuldige voorbereiding nodig is om de doorlooptijd zo kort mogelijk te houden.

Als eerste moet helder geformuleerd worden voor welke doeleinden de reisgegevens nodig zijn. Denk bijvoorbeeld aan het optimaliseren van het openbaar vervoer systeem, de dienstverlening aan de reiziger, de ondersteuning van het openbaar vervoerbeleid. In het informatieverzoek moeten verder goed onderbouwde keuzes gemaakt worden voor bijvoorbeeld begrenzing van het studiegebied, groepsgrootte bij kleine aantallen reizigers, aggregatie van gebieden binnen en buiten het studiegebied, benodigde analyseperioden (weken/maanden) en dagdelen (tijdblokken), klasse-indeling voor het aantal reizen, enzovoorts.

Hierbij gaat het telkens om het vinden van de balans tussen enerzijds zo compleet mogelijke gegevens opvragen om de onderzoeksvraag mee te kunnen beantwoorden en anderzijds zo min mogelijk gegevens opvragen uit het oogpunt van dataminimalisatie (doelmatigheid/privacy). Samen met de gemeente Haarlemmermeer hebben we hier invulling aan gegeven.

Keypoint heeft als expert op het gebied van openbaar vervoer ruime ervaring met het werken met allerlei vormen van ov-data/gegevens. Hierdoor kunnen we de wensen, afwegingen en keuzes van de opdrachtgever goed vertalen naar de benodigde onderbouwing voor een informatieverzoek. We hebben goede kennis opgebouwd van de standaardproducten van Translink Systems en de (on)mogelijkheden van dataverzoeken. We begrijpen wat we wel kunnen vragen en wat niet (en waarom niet). Wilfred Thon: “We zijn blij dat het proces soepel verloopt en we kijken uit naar de resultaten”.

Wilt u meer informatie? Neem dan contact op met onze OV- en data-adviseurs Heleen Edens en Ronnie Poorterman.