Hoe loopvriendelijk is Rotterdam? Karen van der Spek, programmamanger Rotterdam Loopt en José Besselink, planoloog, vertellen over de loopvriendelijkheid in hun stad.
‘Een loopvriendelijke stad begint achter de tekentafel’
woensdag 3 april 2024
Karen van der Spek, programmamanager Rotterdam Loopt (links) en José Besselink, planoloog (rechts). “Hier lopen wij op de Meent; een Rotterdamse stadsstraat met een lekker brede stoep die goe
Hoe wandelvriendelijk is Rotterdam?
“Op heel veel plekken is Rotterdam behoorlijk loopvriendelijk. Er is veel groen en er zijn brede stoepen. In de laatste jaren is er in projecten veel meer aandacht gekomen voor de positie van voetgangers. Zo is straks de Hofpleinfontein veilig te voet te bereiken en komt er een groot, langgerekt park over het voormalige spoor van de Hofpleinlijn. Ook buiten de stad is er veel te lopen: denk aan het strand van Hoek van Holland en de mooie landtong Rozenburg. Maar nog niet overal is de stad even loopvriendelijk. Het voetgangersnetwerk is nog niet compleet. Er zijn missende schakels en ook is het niet altijd veilig. Rotterdam is sinds de wederopbouw na het bombardement vooral ingericht als autostad, waarbij de voetganger en de fietser het onderspit delfden. Maar dat is gelukkig steeds minder het geval.”
Welke rol speelt lopen in uw gebied?
“Lopen is voor Rotterdammers belangrijk. Van de vier grote steden is Rotterdam de stad waar het aandeel ‘lopen’ in de modal split het grootste is. We fietsen daarentegen wel weer minder dan in steden als Amsterdam en Utrecht. Rotterdam is één van de armere steden in Nederland; mensen hebben niet altijd geld voor het ov, een fiets, laat staan voor een auto. Actieve mobiliteit is in Rotterdam het uitgangspunt van ons mobiliteitsbeleid: eerst lopen, dan fietsen en daarna het ov, deelmobiliteit en de auto. Lopen is overigens zoveel meer dan mobiliteit. Het gaat om verplaatsen én verblijven. Een goed voetgangersnetwerk zorgt voor een toegankelijke stad voor iedereen, dus ook als je je moet voortbewegen met een rollator of rolstoel of als je een kinderwagen bij je hebt. En lopen is gezond, het is de meest laagdrempelige manier om in beweging te komen. Je hoeft alleen je schoenen aan te trekken en op pad te gaan.”
Wat doet de gemeente Rotterdam om actieve modaliteiten te stimuleren?
“Een loopvriendelijke stad begint achter de tekentafel. In 2023 hebben we daarom de ‘Ontwerpwijzer Rotterdam Loopt’ en de ‘Netwerkkaart voetganger’ gelanceerd. Dit hebben we gekoppeld aan ons handboek voor de buitenruimte, de ‘Rotterdamse Stijl’. In samenwerking met Witteveen en Bos hebben we de ‘Loopmonitor’ ontwikkeld. Dit instrument brengt de loopintensiteiten in beeld en kan ook modelmatig laten zien wat er met het lopen gebeurt als je een aantal barrières slecht of als je de omgeving bijvoorbeeld vergroent. Toepassing hiervan kan leiden tot nog betere beslissingen in het verbeteren van het voetgangersnetwerk. Op straat zie je dat ook steeds vaker terug in grote inrichtingsplannen, zoals het Hofplein, maar ook door het toevoegen van een zebrapad op straat om de oversteekbaarheid te verbeteren.”
Welke uitdagingen komt u tegen?
“In onze beleidsdocumenten is het makkelijk om de voetganger op een voetstuk te zetten, want wie is daar nu tegen? Uitvoering in de praktijk is lastiger. Dat komt doordat de druk op de buitenruimte steeds groter wordt. De ruimte moet niet alleen worden verdeeld over alle modaliteiten, er zijn ook keuzes te maken over vergroening, laadpalen en afvalbakken. Daarom is interne samenwerking zo belangrijk. We blijven dan ook steeds aandacht vragen voor de doelen die je kunt bereiken als je inzet op een goede plek voor de voetganger op straat. Wat ons daarbij ook helpt is de samenwerking met andere steden en landelijke partners in de ‘City Deal Ruimte voor Lopen’.”
Werkt uw afdeling op dit terrein samen met meer afdelingen of organisaties?
“‘Rotterdam Loopt’ is een integraal programma. Voor ons is samenwerken daarbij logisch. Het is de enige manier om onze doelen te behalen. Met een voetgangersnetwerk alleen behaal je de mobiliteitstransitie nog niet, daarvoor moeten mensen het lopen zelf ook ervaren. Samen met het cluster ‘Maatschappelijke ontwikkeling’ werken we aan een gezonde leefomgeving. Groen en gezond, dat is de Rotterdamse aanpak. Een groene route door een wijk om te lopen of te fietsen, maar ook met sociale ontmoetingspunten. Bewoners van de wijk Delfshaven stonden aan de wieg van de allereerste route, de ‘Groene connectie’. In Overschie is in 2023 de ‘Groene Overschiese’ gelanceerd. Deze werkwijze ontwikkelen we door in andere wijken, om nog meer Rotterdammers in beweging te krijgen langs mooie groene plekken in hun buurt. Als kroon op ons werk ontvingen we eind 2023 de BeweegAward van de Beweegalliantie. Het was met name onze integrale aanpak die door de jury werd gewaardeerd.”
Wat is uw droomproject?
“Droomprojecten gaan vaak over groots en meeslepend, zoals bruggen of stadsprojecten. Daar worden we natuurlijk blij van, maar wat écht onze droom is, is dat we door heel veel kleine ingrepen de stad maximaal loopvriendelijk en toegankelijk kunnen maken. Bijvoorbeeld rondom een bushalte, scholen of de supermarkt. Kortom, plekken waarmee we het dagelijks leven van de Rotterdammer nét een stukje prettiger maken.”