Gezondheidsverschillen in Nederland worden niet alleen beïnvloed door gedrag en de inrichting van de leefomgeving, maar ook door de ruimtelijke scheiding van mensen en voorzieningen.
Ruimtelijke spreiding van groot belang voor gezondheid

Foto: Shutterstock
Terwijl beleid zich vooral richt op gezonder leven, blijkt de afstand tussen kwetsbare bewoners en stedelijke centra steeds groter te worden, bekend als de 'suburbanisatie van armoede'. Tegelijkertijd neemt het aanbod van voorzieningen in deze gebieden af, omdat ze efficiënter kunnen worden georganiseerd in economisch sterkere delen van steden. Dit is een extra zorg voor kwetsbare bewoners, omdat zij meer afhankelijk zijn van de kwaliteit van hun directe leefomgeving, gezien hun beperkte financiële middelen en minder uitgebreide kennis en vaardigheden.
Gebrek aan regionale planning
Het proces van ruimtelijke uitsortering vindt voornamelijk plaats op stadsregionaal niveau, waar het toezicht van verschillende overheden versnipperd is. Er is ook een gebrek aan regionale planning om de grote verschillen in woonvoorkeuren en -mogelijkheden van huishoudens adequaat te faciliteren. Het gaat niet alleen om het aanbieden van het juiste woningaanbod op de juiste plek, maar ook om het creëren van buurten met voldoende sociaal weefsel en basisvoorzieningen die aansluiten bij de behoeften en mogelijkheden van bewoners.
Integrale benadering vereist
Om gezondheidsverschillen effectief aan te pakken, moet het volkshuisvestingsbeleid niet alleen gericht zijn op rendement en efficiëntie, maar ook op voorzieningen, verdelings- en rechtvaardigheidsaspecten. Hierbij is het essentieel om zowel oog te hebben voor economische vitaliteit als voor de behoeften van alle bewoners. Het vereist een integrale benadering op regionaal niveau, waarbij overheden samenwerken om een gebalanceerde en rechtvaardige leefomgeving voor iedereen te bevorderen.
Rapport
Het Planbureau voor de Leefomgeving publiceerde onlangs het rapport Gezondheidsachterstanden: Kijk ook eens naar de ruimtelijke uitsortering van mensen en voorzieningen. In het rapport komt onder meer aan bod hoe je met ruimtelijk beleid gezondheidsverschillen kunt terugdringen.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
De invloed van ruimtelijk beleid op gezondheid
Ruimtelijk beleid heeft een grote impact op de leefomgeving en daarmee op de gezondheid en het welzijn van…
Gezonde bodem door rijksbrede samenwerking
Het College van Rijksadviseurs (CRa) benadrukt het belang van rijksbrede samenwerking voor een gezonde bodem.…
Eo Wijersprijsvraag 2025 - 2026 over Verkwikkende Vergezichten
De Eo Wijersstichting heeft het thema voor de 13e editie van de Eo Wijersprijsvraag aangekondigd: "…
Utrecht zet in op vergroening met acht klimaatadaptieve projecten
De gemeente Utrecht zet vol in op een klimaatbestendige stad en kondigt acht nieuwe projecten aan die bijdragen…
Leeuwarden maakt via beleidskader werk van biodiversiteit en vergroening
Vorige week heeft gemeente Leeuwarden haar Uitvoeringsprogramma’s Biodiversiteit en Vergroening vastgesteld.…
Integrale aanpak met de SchoolpleinenCheck
Groene, speelse schoolpleinen die bijdragen aan klimaatadaptatie, gezondheid en sociale verbinding: met de…
Blue Zone Festival: Hét festival voor de gezonde leefomgeving
Gezonde leefomgevingen maken we samen. Het Blue Zone Festival, hét festival voor de…
Nedersaksenlijn: Meer dan een spoorlijn
De spoorkaart van Nederland laat zien dat we over een vrij goede dekking beschikken. Bijna overal in het land…