Potentie van biodiversiteit inzichtelijk met online tool

Hebben we een primeur? “Ja, eigenlijk wel!”, vertelt Joost van Deelen. “Bestaande analysemethoden richten zich veelal op de huidige biodiversiteit in een gebied en dan met name op het aantal soorten dat in een gebied voorkomt. Onze tool kijkt naar factoren die van invloed zijn op de biodiversiteit, de potentie dus. Daarnaast zijn bestaande methoden vaak alleen bruikbaar in natuurgebieden. Onze tool is inzetbaar in alle soorten biotopen en combinaties daarvan: van binnenstad tot rietland en van bos tot akker. Dat maakt het ook echt een tool voor Kragten. Ons vakgebied gaat over de brede inrichting van onze leefomgeving. Daarbij willen we de kansen voor  biodiversiteitsbevordering vanaf de allereerste schets mee kunnen nemen.” 

Bepalende factoren

“Dat zijn er veel, wij hebben een set van factoren gekozen die we vanuit open data konden samenvoegen”, vertelt Sharice Kracht, die de tool ontwikkelde tijdens haar afstudeerstage bij Kragten. “Er wordt eerst gekeken welke gebieden, biotopen, er aanwezig zijn, variërend van woonwijk tot grasland of bijvoorbeeld veengebied. Vervolgens wordt gekeken of de biotoop verbonden is met vergelijkbare gebieden en wat de onderlinge afstand is.” Van Deelen: “Dat betekent dat je wellicht een klein stukje natuur in je plangebied hebt, maar als dat verbonden is met een netwerk van natuurgebieden, kan het toch een belangrijke rol spelen voor de biodiversiteit. Voor de populatie-uitwisseling en de genetische gezondheid van een soort bijvoorbeeld.” Kracht: “Daarnaast hebben we gekeken naar de omgeving van een gebied en welk type grondgebruik eromheen ligt. Grenst een bos aan een akker, dan is er een andere potentie dan wanneer er direct een woonwijk naast staat. Tot slot hebben we licht- en geluidsverstoring in de tool meegenomen, of een gebied intensief of extensief wordt beheerd en de aan- of afwezigheid van recreatie.” Van Deelen: “Van elke factor hebben we bepaald of dit een positief of negatief effect heeft op de biodiversiteit en hebben we elke parameter een weging gegeven. Daar volgt vervolgens een indexcijfer uit per deelgebied, dat iets zegt over de potentie van het gebied voor de biodiversiteit.” 

Tool verder verfijnen 

“Het was een idee waar collega-ecoloog Roy Janssen en ik al langer mee rondliepen”, vertelt Van Deelen. “Toen Sharice haar afstudeerstage bij ons deed, heeft zij de tool verder uitgewerkt en daadwerkelijk van de grond gekregen. Daarbij was ook het brein van Leon Baanders (adviseur GIS en geo-informatie bij Kragten) onmisbaar. Hij wist hoe we de benodigde data konden verzamelen en samenvoegen. Vervolgens hebben we hulp gehad van Mark Lankreijer (adviseur water bij Kragten) die de formules achter de data in Excel wist te toveren. En we zijn nog niet klaar. De komende tijd gaan we de tool verder verfijnen. Zo willen we de output vertalen naar een landkaart. En wellicht gaan er in de toekomst meerdere versies van de tool komen, met nog complexere factoren erin zoals grondwaterstand en bodemkwaliteit.” 

Niet naar buiten

Baanders: “Groenere keuzes maken vanaf de start van een project. De tool is heel laagdrempelig in gebruik. Als je een plangebied intekent, krijg je automatisch alle informatie over de potentie van de biodiversiteit die per deelgebied beschikbaar is als indexcijfer. Daarnaast maken we ook alle data die erachter zit inzichtelijk voor het projectteam. Wij halen onze data onder andere uit de BGT (Basisregistratie Grootschalige Topografie) en de Atlas leefomgeving. Je hoeft voor deze informatie dus nog niet naar buiten om metingen te doen. Dat is in een eerste fase van een project vaak niet haalbaar en betaalbaar. In een volgende fase kan de data verder worden verrijkt met wat er wordt geobserveerd of gemeten.” 

Groenere keuzes mogelijk maken

“Het unieke van de tool is dat we bestaande informatie anders hebben gecombineerd en gewaardeerd om tot nieuwe inzichten te komen”, zegt Van Deelen tot slot. “Om van daaruit groenere keuzes mogelijk te maken. Een gezonde biodiversiteit doet heel veel voor de mens: het zorgt ervoor dat ecosystemen robuust zijn en tegen een stootje kunnen, het helpt in het voorkomen van plagen en is belangrijk voor onze gezondheid en voedselvoorziening. Ik ben trots dat onze tool daar een bijdrage aan levert!”