Natuur voor Elkaar: nog lang niet klaar om te stoppen

“Toen we in 2018 begonnen waren er eigenlijk twee triggers waar we mee aan de slag wilden”, vertelt Jessica Winter, net als collega Ingeborg Visscher programmaleider van Natuur voor Elkaar. “De mens is de verbinding met de natuur kwijt geraakt. Daarnaast komen heel veel kinderen nooit meer in de natuur.” Bijna vijf jaar later is het tweetal tevreden over wat het programma teweeg heeft gebracht, tegelijkertijd zien ze nog heel veel kansen voor de toekomst. Visscher: “De kracht van het programma is dat we hele concrete projecten doen met een breed netwerk aan partners. Dat deel is heel goed gelukt en smaakt naar meer. Bovendien sluiten steeds meer sectoren aan en op die manier wordt de groene beweging steeds groter.” Natuur voor Elkaar weet zich gesteund door een stuurgroep die bestaat uit bestuurders van verschillende partnerorganisaties, waaronder IVN Natuureducatie, VNO-NCW, Staatsbosbeheer, Natuur en Milieu Overijssel en de VHG. “Dat maakt Natuur voor Elkaar een apolitiek netwerk met breed draagvlak”, meent Visscher.  

Manifest 

Apolitiek dus, maar zonder het mandaat van diezelfde politiek is er geen Natuur voor Elkaar, weet ook Winter. Het programma heeft nog een looptijd van anderhalf jaar, daarna is het de vraag of een nieuwe coalitie opnieuw opdracht geeft. Veel hangt dus af van de statenverkiezingen die in maart 2023 worden gehouden. “Samen met de stuurgroep hebben we daarom een manifest opgesteld. De oproep is eigenlijk heel simpel: Blijf investeren in Natuur voor Elkaar. De komende tijd zullen we de Statenleden meenemen in ons verhaal en het belang van de natuurbeweging onder de aandacht brengen.” Visscher: “Het sterke aan het manifest is dat het laat zien dat Natuur voor Elkaar meerdere maatschappelijke doelen dient. Zo versterkt natuur de sociale cohesie, maar ook de economie. Ons advies aan de statenleden is dan ook om het programma goed op waarde te schatten. Er zit veel meer achter. Een groen bedrijventerrein is niet alleen goed voor de natuur, maar zorgt er ook voor dat een bedrijf aantrekkelijker wordt voor werknemers en dat ze zich gezonder voelen.” 

Groene Karavaan 

Succesverhalen zijn er genoeg, daar ligt het niet aan. Het meest sprekende voorbeeld is misschien wel de Groene Karavaan. Het doel van de Groene Karavaan is om natuur dichterbij te brengen en meer mensen natuur te laten beleven in hun eigen omgeving. De karavaan reist vanaf oktober door Overijssel en doet dat nog tot juni 2023. “De Groene Karavaan is eigenlijk een fysieke vorm van Natuur voor Elkaar”, stelt Winter. “Het brengt het programma dicht bij de mensen, we laten de mensen natuur beleven en faciliteren het gesprek.” 

Kinderen in de hoofdrol 

Vooral die natuurbeleving, daar schort het de laatste jaren nogal aan. Zowel volwassenen als kinderen komen veel te weinig in de natuur. Winter haalt natuurfilosoof Matthijs Schouten aan. “Hij stelt dat we vervreemd zijn van het natuurlijke systeem en dat we dat al 2500 jaar aan het doen zijn. Het is zo ingebakken in onze cultuur dat we als mens de natuur kunnen beheren, dat we erboven staan. Dat haal je er niet uit met een workshopje. Dat is de reden dat we ons met Natuur voor Elkaar ook speciaal richten op kinderen. Want als je in je jeugd geen natuurervaring opdoet, dan kan je dat later niet doorgeven. Zelf woonde ik als kind naast een bos waarin ik zelf mocht verdwalen. Kinderen nu komen vaak niet verder dan 500 meter van hun huis en krijgen geen gelegenheid de natuur te ontdekken. Het is zo belangrijk dat we dat onze kinderen natuurbeleving gunnen!” Visscher: “Het heeft alles te maken met hoe we kinderen opvoeden. Je hebt van die boekjes met lijstjes van dingen die je voor een bepaalde leeftijd gedaan moet hebben. Dingen als rond een kampvuur liedjes zingen of een nacht in de natuur slapen. Als je hierin investeert dan investeer je in de toekomst van onze maatschappij.”  

Overigens is het in Overijssel niet per se beter gesteld met de natuurbeleving dan in de Randstad, vindt Winter. “Ook hier is echt wel iets aan de hand. Ik hoor dat ouders boos worden als hun kinderen thuis komen met een vieze broek door het spelen op een groen speelplein. En dat jongeren simpelweg niet weten waar de natuur is, hoe ze er kunnen komen. Daar kan je om lachen, maar dat zegt wel iets. In de coronaperiode stonden de parkeerplaatsen onderaan de Lemelerberg vol, maar ook toen zagen we dat bepaalde groepen echt afwezig waren, waaronder jongeren en nieuwe Overijsselaars.” Het is een van de redenen dat op Congres Natuurlijk, dat Natuur voor Elkaar organiseert, dit jaar de jongere generatie centraal staat. 

Geen papieren tijger 

Er is kortom nog veel te doen, ook in Overijssel. Het zou dan ook zonde zijn als er geen vervolg komt, vinden Winter en Visscher. Temeer daar Natuur voor Elkaar heeft bewezen geen papieren tijger te zijn. “Wat het programma volgens mij typisch Overijssels maakt is dat we het echt zijn gaan doen”, vindt Winter. “Toen een aantal jaar geleden het Natuurpact werd gesloten en de ambitie voor het vermaatschappelijken van de natuur werd uitgesproken, zijn we daar als ambtenaren gewoon mee aan de slag gegaan. We zagen er energie in. Het hielp enorm dat we een heel aantal fijne partners hadden. De Groene Tafels die we destijds organiseerden waren echt een feestje. Het was ‘ons kent ons’ en we hadden een gedeelde visie. Bovendien hebben we het uiteraard te danken aan de Provinciale Staten die ons de opdracht hebben gegeven, dat verdient zeker een compliment.”  

Ondanks de typisch Overijsselse kenmerken van Natuur voor Elkaar zou een dergelijk programma ook uitstekend in andere provincies kunnen werken. Een belangrijk advies zouden Winter en Visscher wel willen meegeven: “In Overijssel hebben we ervoor gekozen dit programma zelf op poten te zetten, we hebben het niet van ons af georganiseerd. We hebben niemand ingehuurd, maar het juist samen gedaan met onze partners. Dat vraagt wel iets van iedereen, te beginnen bij een intrinsieke motivatie. En die is groot. Dat blijkt wel uit het immer aanwezige animo om samen aan de slag te gaan.”  

Natuur voor Elkaar op Congres Natuurlijk 

Meer weten over Natuur voor Elkaar? Bezoek dan de stand in de Lounge van Congres Natuurlijk. Of kijk op  www.natuurvoorelkaar.nl  

Ingeborg Visscher - I.Visscher@overijssel.nl  

Jessica Winter - JV.Winter@overijssel.nl