‘Energiehubs opzetten op bedrijventerreinen is pionieren’

Energiehubs kunnen in de nabije toekomst helpen knelpunten op te lossen op bedrijventerreinen, legt Paul Broos (ElaadNL) uit tijdens zijn presentatie tijdens de tiende Kennistafel Energiehubs. Maar hoe organiseer je zo’n nieuw initiatief eigenlijk? Parkmanager Edwin Markus vertelt hoe hij pioniert op bedrijventerrein Schiebroek.

Tijdens deze tiende editie, georganiseerd door Emiel Trommelen en Rogier Pennings (Stevin), zijn aanwezig: Marc Seesing (Schothorst Connekt), Roelof Mulder (provincie Utrecht), Vincent Kamphuis (TNO), Maarten Klein Geltink (Hedgehog Applications), Edwin Markus en Paul Broos. Het doel van de dag is om te onderzoeken wat er nodig is om een energiehub op een bedrijventerrein te realiseren.

Waarde van energiehubs

In de Outlook ‘bedrijventerreinen in beweging’ concludeert ElaadNL dat bedrijventerreinen hotspots worden voor het opladen van elektrische voertuigen, begint projectleider Broos. “In 2050 telt Nederland 1,2 miljoen bestelauto’s en 150.000 trucks. Die zullen voor het grootste deel elektrisch zijn. Een van de onzekerheden is hoe waterstof zich ontwikkelt; vandaar dat we drie scenario’s in kaart hebben gebracht. De totale elektriciteitsvraag gaat in het middenscenario 16,7 TWh bedragen, waarvan 9,7 door trucks en 7 door bestelauto’s.”

Van die totale energievraag wordt volgens de verwachtingen zo’n 85 procent op bedrijventerreinen voldaan en verreweg het grootste gedeelte van de voertuigen gaat ’s nachts laden, wanneer de voertuigen niet worden gebruikt. “Zo’n hoge vermogensvraag gaat tot knelpunten leiden”, verwacht Broos. “Met energiehubs kan je op locaties waar het nu knelt oplossingen vinden.”

Waarde van parkmanagement

Maar de grote vraag blijft: hoe organiseer je nou zo’n nieuw soort initiatief, waarvoor eigenlijk niemand zich direct verantwoordelijk voelt? Daarover vertelt Edwin Markus, die sinds 2015 parkmanager is van bedrijventerrein Schiebroek. Destijds was het een verlaten terrein met veel leegstand en vandalisme. “Maar 90 procent van de terreinen in Nederland is een zooitje. De aanwezige ondernemers zien dat, maar niemand wil tijd investeren in het besturen ervan. Een professioneel management ontzorgt de ondernemers en is een vast aanspreekpunt voor anderen.”

Vanwege de Wet op de Bedrijveninvesteringszones (BIZ) moesten ondernemers gaan meebetalen aan een parkmanagement. Aanvankelijk liep Markus bij de doorontwikkeling van het terrein tegen veel weerstand op, onder zijn eigen ondernemers, maar ook onder de buitenwereld. Het was ‘sleuren en trekken’, maar acht jaar later ziet het bedrijventerrein er een stuk beter uit en is er zelfs een wachtlijst van bedrijven die zich er willen vestigen. “Nieuwe initiatieven krijgen nou eenmaal te maken met weerstand en lang niet iedereen neemt je direct serieus. Maar uiteindelijk ziet men dat het loont. Het is pionierswerk.”

Inmiddels ontwikkelt men in Schiebroek zeven duurzame projecten onder de naam #Energiepositief, zoals een zonnepark met 6000 zonnepanelen en een snellaadplein. “Het heeft een lange adem nodig, na vijf jaar is de grond eindelijk klaar voor zonnepanelen”, zegt Markus. “Dat kan in de toekomst een energiehub worden, maar ook daarbij loop je weer tegen allerlei problemen aan, want meerdere ondernemers mogen hun stroom nog niet delen.” Paul Broos reageert dat dat met de nieuwe energiewet gaat veranderen: “Maar die wordt telkens uitgesteld, dus dat kan nog even duren.”

Marc Seesing wordt erg enthousiast van het verhaal van Markus. Hij heeft met zijn logistieke bedrijf in Eerbeek en Nieuwegein ook zonnepanelen geplaatst. “Wij hebben momenteel maar twee vrachtwagens om ’s nachts te laden, maar kunnen die energie nu nog niet opslaan. Daarnaast is de vraag wat je met de restcapaciteit doet, die de aansluiting biedt in de nacht.” Vincent Kamphuis van TNO reageert dat bedrijven onderling energie kunnen verhandelen via een lokale energiemarkt. “Het opzetten hiervan vergt wel een investering in tijd en geld.” 

Het commerciële belang blijft voor ondernemers het belangrijkst, reageert Markus. “Als je het aan ondernemers overlaat, gaat het [energiehubs] niet lukken. Idealiter zouden wij onze vrachtwagens [uit Schiebroek] bij Schotpoort Connect [het bedrijf van Marc Seesing] willen laden en andersom wanneer nodig. Maar dat is moeilijk te realiseren.”

Coöperatie opzetten

Wie dergelijke projecten dan zou moeten organiseren? De overheid wellicht? Dat is lastig, denken Seesing en Markus. “Kleinere gemeenten hebben één duurzaamheidsmanager voor alle vraagstukken”, aldus Seesing, ”dus die zijn wellicht niet zo met energiehubs bezig.” Markus: “Gemeentebesturen zitten er meestal maar vier jaar en de kennis zit niet bij gemeenten, maar bij ondernemers. Maar die willen dus niet. Vastgoedeigenaren zitten er vaak tientallen jaren, die kunnen ook een rol pakken.”

In Schiebroek werd besloten een coöperatie op te zetten, waarvan de Vereniging Bedrijven Schiebroek (VSB) 30 procent van de aandelen bezit en dertig ondernemers vertegenwoordigd. Markus is het aanspreekpunt richting overheden. En met succes. “De provincie Zuid-Holland heeft inmiddels vier kwartiermakers aangesteld, om 600 bedrijventerreinen in de omgeving te stimuleren en financieren. Nu moeten gemeenten dat voorbeeld nog volgen.”

Over de Kennistafels Energiehubs

Een energiehub is een slim ingericht netwerk van bestaande en nieuwe elektriciteitsinfrastructuur dat elektrische vervoersmodaliteiten en omgevingspartijen op en rondom knooppunten (zoals mobiliteit en logistieke bedrijventerreinen) voorziet van elektriciteit tegen zo laag mogelijk maatschappelijke kosten. 

In een reeks Kennistafels onder leiding van Rogier Pennings en Emiel Trommelen, twee experts van Stevin Technology Consultants, passeren tal van aspecten de revue die spelen bij het succesvol opzetten en implementeren van Energiehubs: strategie, regie, financiën, samenwerking, data, wet- en regelgeving. Meer weten of deelnemen? Neem contact op met Rogier Pennings (pennings@stevin.com).