Duurzaamheid dichterbij dankzij AI

In oktober 2023 kondigden de Verenigde Naties de komst van een speciaal AI-adviesorgaan aan. De bedoeling is dat 39 experts aanbevelingen doen over de benodigde internationale governance om het gebruik van AI in goede banen te leiden. Ook adviseren zij over de risico’s en uitdagingen van de technologie en over manieren waarop AI kan helpen de Sustainable Development Goals (SDG’s) te halen. Met dit laatste vraagstuk houden ook internationale samenwerkingen zoals AI for the Planet zich bezig, net als tal van bedrijven en honderden wetenschappers.

In een artikel uit 2020 in het wetenschappelijke tijdschrift Nature beschreven onderzoekers uitgebreid welk wetenschappelijk bewijs er tot dan toe was verzameld ten aanzien van het verband tussen AI en de verschillende SDG’s – zowel in de vorm van positieve als negatieve bijdragen aan de doelstellingen. De bijdragen bleken overwegend positief. Volgens de onderzoekers is nog meer vervolgonderzoek nodig en bestaat de neiging om voornamelijk positieve onderzoeksresultaten te publiceren.

Effecten van AI

Kijkend naar de SDG’s die betrekking hebben op klimaat, natuurlijke ecosystemen en verduurzaming van sectoren, dan valt ook hier op dat op basis van de bestaande wetenschappelijke literatuur voor 50 van de 55 subdoelstellingen een positieve bijdrage werd gevonden. Een voorbeeld is de inzet van AI voor het regisseren van slimme stroomnetten waarin hernieuwbare energie een rol speelt en het optimaliseren van productieprocessen. Ook op het gebied van het monitoren van natuurlijke ecosystemen en het voorspellen van klimaattrends is de bijdrage van AI positief.

Bij 18 subdoelstellingen werd de bijdrage als 'remmend' ervaren. Voorbeelden zijn het hoge elektriciteitsverbruik en de bijbehorende broeikasgasemissies van de datacenters die voor de AI-toepassingen nodig zijn, maar ook bestaat het risico dat slimme systemen die dienen om vispopulaties of bossen in de gaten te houden uiteindelijk leiden tot overbevissing of ontbossing.

Specifieke kansen voor generatieve AI

Generatieve AI neemt overigens slechts een beperkte plek in de onderzochte literatuur in. Met deze variant van AI is het mogelijk om volledig nieuwe data te genereren, zoals tekst, beeldmateriaal, video's, 3D-modellen, stemmen, muziek, computercode en gestructureerde datasets. Voorbeelden van duurzaamheidstoepassingen van generatieve AI zijn het ontwikkelen van nieuwe, milieuvriendelijkere materialen of virtuele assistenten die duurzaamheidsadvies geven. Sinds 2018 staken investeerders 793 miljoen dollar in jonge bedrijven die ‘generatieve AI’ toepassen voor duurzaamheidsdoeleinden, waarvan het overgrote deel in 2023.