Onderzoek: zo betrek je bewoners bij klimaatadaptatie

vrijdag 25 februari 2022
Groen dak

Foto: Shutterstock

Om gemeenten klimaatbestendiger te maken, is het belangrijk dat ook inwoners in actie komen. De afgelopen twee jaar hebben vier hogescholen, vijf gemeenten en twee waterschappen onderzocht hoe je inwoners bij klimaatadaptatie kan betrekken.

Het onderzoek is uitgevoerd door lectoraten van HZ University of Applied Sciences, Hanzehogeschool, Van Hall Larenstein en Hogeschool Rotterdam, samen met de gemeenten Groningen, Leeuwarden, Middelburg, Rotterdam en Vlissingen en met Wetterskip Fryslân en Waterschap Noorderzijlvest. Ze keken naar hoe je de betrokkenheid van inwoners kan vergroten en hoe je gebruik kan maken van meetbare gegevens, ervaringen en inzichten van inwoners.

10 living labs

Tijdens het onderzoek zijn in de vijf gemeenten tien living labs ontwikkeld. Het doel van deze tien living labs was om te onderzoeken hoe je kunt komen tot een gezamenlijke inrichting van een klimaatadaptieve wijk. Daarbij keken de onderzoekers naar de concrete problemen in de wijk en naar de beleving hiervan door bewoners. Het bleek dat bewoners vooral interesse hadden in het thema hitte. Daarom is daar de focus op komen te liggen. De living labs vonden plaats in verschillende wijktypen. Hogescholen, gemeenten, waterschappen en inwoners deden samen onderzoek.

Klimaatbewustzijn vergroten

In de living labs werd via verschillende werkvormen onderzoek gedaan. Zo kregen bewoners temperatuurmeters in hun huis. Het doel daarvan was niet alleen om gegevens te verzamelen, maar ook om een relatie met de lokale gemeenschap op te bouwen en hun klimaatbewustzijn te vergroten. Verder is met een enquête aan bewoners gevraagd hoe zij extreem weer in hun huis en omgeving beleven, en zijn er interviews en online bijeenkomsten gehouden. En in verschillende steden zijn ClimateCafés georganiseerd. Onderdeel daarvan waren online workshops waarin deelnemers in gesprek gingen over extreem weer en adaptatiemaatregelen in hun wijk. Een andere bijzondere activiteit was een serie filmportretten van bewoners in hun eigen tuin, volgens de methode Visual Problem Appraisal. Deze methode helpt professionals om klimaatadaptatie vanuit verschillende invalshoeken te bekijken.

Overheid: sturend, samenwerkend en faciliterend

Uit het onderzoek blijkt dat klimaatadaptatie een complexe opgave is die verschillende rollen vraagt van decentrale overheden: niet alleen sturend, maar ook samenwerkend en faciliterend. De onderzoekers doen een aantal aanbevelingen aan professionals van gemeenten, waterschappen en woningcorporaties:

  • Bewoners hebben behoefte aan heldere kaders en doelen. Bij het ontwikkelen van plannen in een wijk verwachten zij dat de gemeente het voortouw neemt, maar zij worden hier wel graag bij betrokken. De uitdaging bij klimaatadaptatie is om de ontwikkelingen van bovenaf en onderaf te verbinden. Dat kan door te kijken naar de uitdagingen en thema’s die in de wijk spelen en initiatieven die er al lopen.
  • Motiveer bewoners via een sociale norm. Is er bijvoorbeeld een groepje bewoners dat zelf geveltuintjes aanlegt? Besteed daar dan uitgebreid aandacht aan in je communicatie.
  • Bied handelingsperspectief: niet alle bewoners hebben tijd, geld of kennis om maatregelen uit te voeren. Die bewoners kun je helpen om maatregelen uit te voeren. De timing is daarbij ook belangrijk: communiceer bijvoorbeeld met bewoners over maatregelen als zij toch al aan de slag gaan met woning en tuin, zoals bij de aankoop van een huis of het tekenen van de huurovereenkomst.
  • Verbind verschillende opgaven met elkaar, zoals bij de verduurzaming van woningen. Kijk dan bijvoorbeeld niet alleen naar isolatie om energie te besparen, maar meteen ook naar de mogelijkheden om het huis hittebestendiger te maken.
  • Sluit met een living lab aan bij bestaande initiatieven van bewoners, zodat ze elkaar versterken. In sommige wijken zijn er initiatieven waarop je kunt aanhaken, in andere minder, vaak door sociaaleconomische omstandigheden. Laat de regie aan bewoners waar dat kan, maar neem de regie als gemeente waar dat nodig is.

Bron: Klimaatadaptatie Nederland

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

flash_onNieuws

Platform Integrale Samenwerking Openbare Ruimte gelanceerd

7 nov om 12:35 uur

Om bij de toekomstbestendige inrichting van de openbare ruimte de uitdagingen voor de onder- en bovengrond…

Lees verder
descriptionArtikel

Dordrecht investeert fors in leefbaarheid en vergroening

30 okt om 08:23 uur

De historische binnenstad van Dordrecht, die aan twee zijden door de rivier wordt begrensd, kampt met…

Lees verder
flash_onNieuws

Schone Lucht Akkoord op koers voor gezondheidswinst

2 jul om 11:52 uur

Als alle plannen voor schonere lucht worden uitgevoerd, zullen Nederlanders in 2030 gemiddeld 2,5 tot 3,5…

Lees verder
flash_onNieuws

Wetenschappers: Verbind klimaat en biodiversiteit

25 jun om 09:34 uur

Wetenschappers en beleidsmakers bezien klimaat en biodiversiteit nu nog vaak onafhankelijk van elkaar. Dat moet…

Lees verder
flash_onNieuws

De invloed van klimaatverandering op ruimtelijk beleid

12 jun om 12:04 uur

Het adviesorgaan Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) heeft het advies 'Ruimtelijke ordening in…

Lees verder
descriptionArtikel

Provincie Noord-Holland dimt ledlampen voor klimaat, mens en dier

6 jun om 11:46 uur

De provincie Noord-Holland gaat ook het laatste deel van de straatverlichting voorzien van ledlampen. Bovendien…

Lees verder
flash_onNieuws

Update over gezondheidsrisico's door klimaatverandering

22 mei om 09:36 uur

De wereldwijde klimaatverandering heet ook in Nederland grote invloed. De gemiddelde temperatuur is de…

Lees verder
flash_onNieuws

Klimaatrisico's in kaart voor samenwerken aan maatregelen

17 apr om 14:47 uur

De gevolgen van klimaatverandering zijn volop in het nieuws en vragen om actie. Steeds meer organisaties…

Lees verder