'We moeten anders gaan denken'

“Het huidige systeem loopt vast”, zegt professor Toekomsten van Stedelijke Mobiliteit aan de Universiteit van Amsterdam Marco te Brömmelstroet. Daarmee doelt hij niet alleen op het mobiliteitssysteem maar ook op het denksysteem erachter. “Kijk naar de maatschappelijke opgaven als vervanging infrastructuur, wonen, klimaat, energietransitie, circulariteit, leefbaarheid en gezondheid.” Anders denken, onder meer door de gebruiker centraal te stellen, zal helpen om het vastlopen van het systeem te voorkomen, vindt de professor. 

Van wie is de straat?

“Het gaat erom dat we leren reflecteren op welk wereldbeeld en welke uitgangspunten bepalend zijn voor onze ingrepen in de bestaande en nieuwe infrastructuur. En daar dan bewust keuzes in te maken”, is zijn betoog. Te Brömmelstroet schreef samen met Thalia Verkade van De Correspondent het boek Het recht van de snelste. In dit boek zoeken beiden naar het antwoord op de vraag: ‘Van wie is de straat?’. Ze ontdekken dat de logica van het (auto)verkeer onze publieke ruimte heeft overgenomen. Niet zo best, stellen ze, maar ze laten ook zien dat een radicaal andere inrichting mogelijk is. Stap 1: word je bewust van het wereldbeeld, de uitgangspunten, de kaders en aannames. Kloppen die nog wel? En de richtlijnen die voor waar worden aangenomen, zijn die nog relevant? “Leg ze eens langs een andere lat, bijvoorbeeld die van rechtvaardigheid, en begin dan pas aan je opdracht.”

Vastgeroest denken

Een voorbeeld: We ontwerpen Kiss & Rides bij de voordeur van basisscholen, terwijl we eigenlijk de auto juist zover mogelijk van de school willen houden zodat kinderen zelfstandig naar school kunnen en er veel meer veilige ruimte is om te spelen. “Het gaat dus, vaak onbewust, over het verdelen van schaarse publieke ruimte.” We zien allang niet meer hoe vastgeroest ons denken vaak is, vervolgt Te Brömmelstroet. Als we een kind op de weg zien, steekt het dan de weg over of doorkruist de weg zijn leefgebied? En wat zegt dat over je wereldbeeld? En vervolgens: hoe verhoudt een eventueel nieuwe visie hierop zich tot het bestaande hardnekkige systeem van schijnbaar onbetwistbare richtlijnen, normen en regels? Levert dat misschien frustratie op? Te Brömmelstroet: “Ik hoop het. Die frustratie kun je op een hoger niveau brengen door haar goed onder woorden te brengen en te communiceren naar je politieke eindverantwoordelijke; je eigen baas, je wethouder of bestuurder. Leer die frustratie te herkennen en te benoemen. Je moet daar geen angst voor hebben. Ik ben ook niet bang.” 

Als we een kind op de weg zien, steekt het dan de weg over of doorkruist de weg zijn leefgebied?

Masterclass

Te Brömmelstroet heeft de online masterclass Anders Denken ontwikkeld, speciaal voor mobiliteitsdeskundigen, stedenbouwers en planologen (met lef). Deze masterclass sluit aan op zijn boek Het recht van de snelste. De professor: “Het gaat erom dat we leren reflecteren op welk wereldbeeld en welke uitgangspunten bepalend zijn voor onze ingrepen in de bestaande en nieuwe infrastructuur. En daar dan bewust keuzes in te maken. Het is belangrijk dat je een omslag in denken bewerkstelligt. Stapje voor stapje. Leer je wereldbeeld zien en pas waar nodig aan. Check je uitgangspunten en bespreek nieuwe standpunten. Daarmee creëer je impact.”

De masterclass wordt gegeven op 16 en 19 juni 2020. Als u meer wilt weten, de website www.masterclassanderdenken.nl biedt informatie. Geen belangstelling voor de masterclass maar wel voor het boek? U kunt het boek bestellen bij De Correspondent.

Meer lezen?

Een uitgebreid interview met Marco te Brömmelstroet is recent gepubliceerd in Verkeerskunde.